Флюктуарызацыя - ужыванне з лекарскай мэтай зменнага, часткова альбо цалкам выпрастанага току нізкага напружання (да 100 В) з хаатычна зменлівымі (да 2000 Гц) частасцю і амплітудай (да 3 мА/см2). Найменшае ўзбуджальнае дзеянне твораць сіметрычныя ваганні току, паколькі змены канцэнтрацыі іёнаў у паўпранікальных мембранах у нейкай ступені згладжваюцца такімі ж зменамі канцэнтрацыі іёнаў, якія адбываюцца ў процілеглым кірунку пры змене кірунку току. Аперыядычнасць змены ўзнікнення пікаў узбуджэння падвышае раздражняльнае дзеянне і памяншае адаптацыю тканінаў у параўнанні з дзеяннем перыядычных ваганняў аднолькавай амплітуды току. Мацнейшае дзеянне твораць часткова выпрастаныя ваганні і наймоцнае - цалкам выпрастаныя. Згаданыя вышэй формы токаў з асаблівасцямі іх узбуджальнага дзеяння падобныя дыядынамічным токам, актывуюць крывязварот і трафічныя працэсы ў галіне праходжання току, дзейсняць болесуцішальны ўплыў. Флюктуарызацыя выкарыстоўваецца галоўным чынам у стаматалагічнай практыцы і пры саматычных захворваннях.
Асаблівасцю дзеяння флюктуючых токаў на арганізм з'яўляецца тое, што дзякуючы бязладнай змене іх параметраў цягам усяго часу ўздзеяння ў тканінах не развіваюцца з'явы адаптацыі. Флюктуючыя токі інтэнсіўна раздражняюць прапрыя- і інтэрарэцэптары, што суправаджаецца бязбольным сінхронным скарачэннем міяфібрылаў. Пры гэтым адзначаецца нязначнае падвышэнне тэмпературы тканінаў, з'яўляецца гіперэмія, што ў сваю чаргу актывізуе трофіку тканінаў, фагацытоз, ферментатыўную дзейнасць і працэсы рассмоктвання таксічных рэчываў з агменю запалення, узмацняе клеткавы імунагенэз. Пры ўздзеянні на гнойны запаленчы агмень флюктуарызацыя выклікае абмежаванне распаўсюджвання працэсу і яго адваротнае развіццё. Пасляаперацыйнае ўжыванне токаў спрыяе хуткаму адрыньванню некратычных тканінаў, ачышчэнню раны, паскоранай рэгенерацыі. Хутчэй адбываецца ўтварэнне грануляцыйнай тканіны і эпітэлізацыя раневай паверхні. Такім чынам, флюктуючыя токі могуць быць выкарыстаныя ў якасці сродку лекавання вострых, у тым ліку і гнойных, запаленчых працэсаў.
Паказанні да ўжывання флюктуарызацыі. Флюктуарызацыя ўжываецца пераважна ў стаматалогіі для купіравання боляў з прычыны абвастрэння хранічнага пераядантыту, альвеаліту, пульпіту, артрыту скронева-ніжнесківічнага суставу, гласалгіі, пры вострым і абвостраным хранічным запаленчым працэсе, у тым ліку гнойным (абсцэс, флегмоны, парадантоз і іншае), актынамікозе. Акрамя таго, гэтыя токі могуць быць выкарыстаныя для лекавання болевых сіндромаў, абумоўленых паразай перыферычнай нервовай сістэмы (неўрыты, неўралгіі, радыкуліты, гангліяніты і іншае), а таксама ў комплексным лекаванні некаторых гінекалагічных захворванняў запаленчага генэзу.