W organizmie człowieka przez cały czas zachodzą zjawiska elektryczne: przekazanie informacji neuronami, kurczenie się włókiem mięśniowych; każda komórka posiada pewien potencjał elektryczny na błonie komórki itd. Podczas choroby procesy te są zakłócone, następuje destabilizacja układu. Leczenie prądem pomaga go stabilizować, ma działanie stymulujące lub hamujące oddziaływanie na poszczególne ogniwa łańcucha. Prąd zaczęto stosować w celach leczniczych na początku XX w. Za pionierów tej metody słusznie uznaje się Franklina, który badał elektryczność statyczną (jego imieniem nazwano jedną z metod leczenia prądem); badania Leduca i Arrheniusa pozwoliły opracować zasady jonoforezy; d’Arsonval opracował metodę oddziaływania na organizm zmiennym prądem impulsowym wielkiej częstotliwości, nazwaną później na jego cześć. Prace Faraday’a i Duchenne’a stały się podstawą stymulacji elektrycznej transczaszkowej (pobudzanie elektryczne, sen wywołany zastosowaniem elektryczności, znieczulenie elektryczne).
Mechanizm oddziaływania stymulacji elektrycznej transczaszkowej.
Mechanizm leczniczego działania stymulacji elektrycznej transczaszkowej polega na oddziaływaniu prądami impulsowymi na poszczególne obszary mózgu. Takie oddziaływanie ma bezpośredni efekt leczniczy na uszkodzone układy neuronalne, ulepsza funkcjonalny stan kory mózgu i układów podkorowych, optymizuje pracę poszczególnych centrów regulujących działalność narządów wewnętrznych, układu hormonalnego i centrów różnego rodzaju przemiany materii. Pośredni efekt leczniczy stymulacji elektrycznej transczaszkowej nazywany jest odruchowym i zapewnia normalizację stanu funkcjonalnego poszczególnych narządów i układów organizmu, zwiększa ogólną wydajność pracy, przywrócenie funkcji psychicznych, likwiduje zbytnie obciążenia psychologiczne i różnego rodzaju uzależnienia.
Wskazania do leczenia: nerwica, nadciśnienie I i II stopnia, pierwotne podciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca (przy niewydolności wieńcowej I stopnia, rzadkich atakach choroby wieńcowej, w okresie rehabilitacji zawału mięśnia sercowego), zarostowe schorzenia naczyń kończyn, stwardnienie naczyń mózgu w fazie początkowej, dychawica oskrzelowa, wrzód żołądka i dwunastnicy (nieskomplikowane przypadki), reumatyczne zapalenie stawów z neurastenią, psychastenią, zaburzeniami snu; gruźlica płuc przy braku obszernych jam, obfitego wydzielania plwocin i silnego kaszlu, syndrom bólu fantomowego, urazy czaszki, pourazowe schorzenie mózgu (przy braku zapalenia pajęczynówki); schizofernia w okresie astenizacji po aktywnym leczeniu farmakologicznym: okres przed- i pooperacyjny z powodu wycięcia żołądka, jelita, pęcherzyka żółciowego; oparzenia, owrzodzenie troficzne goleni, zespół międzymózgowy (charakter wegetatywno-naczyniowy), skutki zapalenia mózgu kleszczowego, jaskra przy braku odwarstwienia siatkówki, wyprysk, świerzbiączka, pląsawica reumatyczna, nietrzymanie moczu, jąkanie, zapalenie nerwu słuchowego, zespół wibracyjny, radykalnie wyleczeni chorzy na raka w okresie rehabilitacji, ból języka, zapalenie jamy ustnej, paradontoza, zapalenie ozębnej, przygotowanie kobiet w ciąży do porodu.
Przeciwwskazania: nieznoszenie prądu (niemożliwość osiągnięcia odczucia wibracji), zapalenia oczu (zapalenie spojówki, zapalenie powiek, iridocyclitis), odwarstwienie siatkówki, wyprysk i zapalenie skóry na twarzy, forma histeryczna nerwicy, pourazowe zapalenie pajęczynówki oraz ciężki stan chorego (wysoka gorączka, niewyrównana choroba serca, mózgu, zaawansowane miażdżyca ogólna, nadciśnienie ciężkie – III stopnia, niewydolność krążenia II – IIII stopnia).
Dawkowanie: intensywność oddziaływania stałym prądem impulsowym jest regulowana według wartości amplitudy mocy prądu i przepisuje się choremu w wielkości od 3 – 5 do 10 mА. Czas trwania pierwszych 2 – 3 zabiegów wynosi 20 – 30 minut, kolejnych – do 1 – 2 godzin (rzadko 3 – 4 godziny). Zabieg stosowany jest codziennie lub 4 razy w tygodniu (dwa kolejne dni i jeden dzień wypoczynku) lub co drugi dzień. Zazwyczaj rozpoczyna się je 1 – 2 godziny po śniadaniu, obiedzie lub przed snem. Cykl leczenia obejmuje 10 – 30 zabiegów. Stymulacja elektryczna transczaszkowa jest metodą leczenia za pomocą stymulacji nieinwazyjnej.
Stymulacja elektryczna transczaszkowa wybiórczo aktywizuje układ endogenny opioidów, przede wszystkim B-endorfiny, za pomocą oddziaływania prądu impulsowego doprowadzanego poprzez naskórne elektrody na głowie. W celu osiągnięcia wskazanej selektywności w stymulacja elektrycznej transczaszkowej należy przestrzegać dwóch podstawowych zasad: kierunek stosowanego prądu (czoło – wyrostki sutkowate) i jego charakterystki rezonansowe wobec układu endogennego opioidów. Układ endogenny opioidów jest najważniejszym układem organizmu, regulującym działalność układu odpornościowego i wewnątrzwydzielniczego organizmu. Ustalono, że tylko w bardzo ograniczonym zakresie charakterystyk prądu impulsowego osiągana jest wybiórcza i odtwarzalna aktywizacja układu endogennego opioidów. W trakcie badań zwierząt doświadczalnych ustalono, że stymulacja elektryczna transczaszkowa z opracowanym trybem pobudza procesy regeneracji uszkodzonych tkanek, wywołuje wyraźne znieczulenie, normalizuje regulację naczyniową, hamuje rozwój nowotworów implantowanych, powoduje efekt immunologicznej stymulacji, likwiduje eksperymentalną abstynencję alkoholową, zwiększa niespecyficzną oporność organizmu i in.
Klinicznie udowodniono następujące efekty stymulacji elektrycznej transczaszkowej:
• normalizacja statusu psychofizjologicznego, efekt przeciwstresowy i antydepresyjny, zwiększenie wydajności pracy, normalizacja snu, brak przemęczenia, poprawienie humoru, podniesienie poziomu życia;
• efekt reparacyjny: przyspieszenie gojenia się różnego rodzaju uszkodzeń wszystkich typów tkanek, m. in. defektów skóry i błony śluzowej, regeneracja hepatocytów, nerwów obwodowych, tkanki łączącej;
• skuteczne znieczulenie, nawet gdy farmakologiczne leczenie bólu jest nieskuteczne. Wiadomo, że B-endorfina posiada właściwości przeciwbólowe prawie 30 razy silniejsze niż morfina;
• normalizacja procesów regulacji wegetatywnej, normalizacja napięcia naczyń, normalizacja ciśnienia tętniczego;
• stymulacja układu odpornościowego,
• hamowanie rozwoju nowotworów, podniesienie poziomu życia chorych na raka;
• przerwanie syndromów abstynenckich, likwidacja poabstynencyjnych zaburzeń afektywnych przy leczeniu alkoholizmu, toksykomanii i narkomanii opiumowej, zwalczenie patologicznego pociągu do alkoholu i narkotyków;
• efekt przeciwzapalny i przeciwalergiczny;
• zwiększenie skuteczności innego leczenie, m. in. farmakologicznego.
Wszystkie efekty stymulacji elektrycznej transczaszkowej mają charakter systemowy (ze względu na aktywizację układu endogennego opioidów), dlatego widoczne są wszystkie naraz. W związku z tym stymulacja elektryczna transczaszkowa ma szerokie wskazania do stosowania, określające jej zakres homeopatyczny. Zbadano ponad 100 wskazań do stosowania stymulacji elektrycznej transczaszkowej.
Do przeciwwskazań należą: uszkodzenia skóry w miejscach aplikacji elektrod, urazy i nowotwory mózgu, stany kurczowe i padaczka, przełom nadciśnieniowy w ostrej fazie, nadczynność tarczycy, wszczepiony sztuczny rozrusznik serca, wiek do lat 5.